1924 Anayasası ve 1924 Anayasasının Maddeler Halinde Özellikleri

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk anayasası olma hükmünü taşıyan 1924 Anayasasının madde madde özelliklerini bu yazımız da sizler için hazırladık. Özellikler KPSS, AÖF sınavlarına giren öğrencilerin sıklıkla araştırdığı konular arasında yer alan 1924 Anayasası hakkında bilmeniz gerekenler bu yazımız da sizlerle…

Resmi adı “Teşkilât-ı Esasîye Kanunu” olan 1924 Anayasası Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk anayasası olma özelliğini taşır bu nedenle son derece önemlidir. 10 Nisan 1924 tarihinde kabul edilen bu anayasa günümüzdekinden çok farklıdır. İşte 1924 Anayasasının özellikleri;

1924 ANAYASASININ MADDELERİ;

1-Egemenlik kayıtsız ve şartsız milletindir.
2-Devletin yönetim şekli Cumhuriyettir.
3- (Özgün hali) Türkiye Devletinin dini, Dini İslâmdır; resmî dili Türkçedir; makarrı Ankara şehridir.
4-Devletin başkenti, rejimi ve bayrağı değiştirilemez.
5- Yasama ve Yürütme yetkileri meclise aittir.
6- Yargı, bağımsız mahkemelerce yürütülür.
7- Meclis; yürütme yetkisini seçtiği Cumhurbaşkanı ve onun atadığı Bakanlar kanalıyla kullanır. Meclis; hükümeti her zaman denetler.
8-Üst üste aynı kişi Cumhurbaşkanı seçilebilir.
9-Seçimler dört yılda bir yapılır.
10-Seçmen yaşı 18 olacaktır.

1924 ANAYASASININ ÖZELLİKLERİ

1-Anayasanın üçüncü maddesinde devletin dini İslam olarak benimsenmiştir. Bu anayasa laik bir anayasa değildir.
2-Anayasanın altıncı maddesi olan “Yargı bağımsız mahkemelerce yürütülür” ifadesiyle kısmen de olsa kuvvetler ayrılığı gerçekleşmiştir.

1924 ANAYASASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

1- Devletin dini İslam’dır ifadesi 1928 yılında kaldırıldı. Böylece laikliğe tam bir geçiş sağlandı.
2- Seçmen yaşı 18’den 22’ye çıkartıldı.
3- Ormanlar devlet kontrolünde olması için devletleştirildi.
4- Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı. (1934)
5- Atatürk’ün belirlemiş olduğu ilkeler anayasaya girdi.
6- Laiklik maddesi anayasaya girdi (1937)
7- Toprak reformu yapıldı.

ÖZET OLARAK; 1924 anayasası toplamda 5 kez değişti. En uzun süreli anayasa olarak biliniyor ve üstünden en çok değişiklik yapılan anayasadır. Kişi hak ve özgürlüklerini tanır fakat sosyal haklara yer vermez.

1- Anayasa ile karma hükümet sistemi benimsenmiştir.
2- Cumhuriyetin ilan edilmesiyle birlikte kabine sistemine geçiş sağlanmıştır.
3- Sert bir anayasadır. Kanunların anayasaya aykırı olamayacağı bir madde ile belirlenmiştir ancak herhangi bir denetim sistemi uygulanmamıştır.
4- “Devletin dini İslam’dır” maddesinin çıkartılması ve Atatürk’ün laiklik maddesinin eklenmesi ile laik bir anayasa formuna kavuşmuştur.
5- İlk kez özgürlüğün tanımı yapılmış ve sınırları çizilmiştir.
6- Çoğunlukçu demokrasi anlayışına sahiptir.
7- 1946 yılından sonra çok partili siyasi hayat kabul edilmiştir.
8- Yine 1946 yılından itibaren tek dereceli seçim sistemi benimsenmiştir.
9- Parlamenter sistemin ayırıcı özelliği; yürütme organın, yasama organından kaynaklanması ve ona karşı sorumlu olması.

1924 Anayasası ile ilgili daha detaylı bilgi için Tıklayınız..!